کلنی کانتر (Colony Counter) یک ابزار یا دستگاه است که در آزمایشگاههای میکروبیولوژی برای شمارش تعداد کلنیهای باکتریایی یا دیگر میکروارگانیسمها بر روی محیط کشت جامد استفاده میشود. این ابزار معمولاً برای شناسایی و شمارش دقیق تعداد کلنیهای رشد یافته در کشتهای میکروبی به کار میرود.
در فرایند آزمایش، پس از کشت نمونههای میکروبی روی پلیت آگار، تعداد کلنیهایی که بر روی سطح کشت رشد کردهاند، با استفاده از کلنی کانتر شمارش میشوند. این دستگاه میتواند به صورت دستی یا خودکار باشد و معمولا در آزمایشگاههای تحقیقاتی و صنعتی برای آنالیزهای کمی و کیفی میکروبی استفاده میشود.
مزیت اصلی استفاده از کلنی کانتر، دقت بالا و سرعت بیشتر در شمارش کلنیها است، به ویژه در مواردی که تعداد کلنیها زیاد است و شمارش دستی زمانبر و پرخطاست.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
کاربردهای کلنی کانتر
- تعیین تعداد واحدهای کلنیساز (CFU) در یک نمونه
- ارزیابی آلودگی میکروبی در محصولات غذایی، دارویی یا آب
- مطالعات تحقیقاتی برای بررسی رشد میکروبی
اجزا و قطعات کلنی کانتر
کلنی کانتر از بخشهای مختلفی تشکیل شده که هر یک وظیفهای مشخص در فرآیند شمارش کلنیها دارند. یکی از اجزای اصلی این دستگاه، خودکار شمارنده است که با لمس کلنیها، سیگنالهایی را به سیستم ارسال میکند. این سیگنالها با اتصال به کامپیوتر یا دستگاه مرکزی، امکان نمایش کلنیها روی مانیتور را فراهم میکنند.
صفحه نمایش دیجیتال نیز برای نمایش تعداد کلنیهایی که شمارش شدهاند به کار میرود و دقت دستگاه را افزایش میدهد. دستگاه معمولاً به یک لنز بزرگنمایی مجهز است که امکان مشاهده جزئیات دقیقتر کلنیها را فراهم میسازد. همچنین، منبع نور که اغلب به صورت یک نور پسزمینه طراحی شده، باعث روشنایی یکنواخت محیط کشت میشود تا شمارش راحتتر انجام شود.
در مدلهای پیشرفته و تمام اتوماتیک، اجزای اضافی مانند دوربینهای پیشرفته برای ثبت تصویر، نرمافزار پردازش تصویر برای تحلیل خودکار دادهها، و حافظه داخلی یا فضای ذخیرهسازی برای نگهداری اطلاعات آزمایشها نیز وجود دارد. این ویژگیها دستگاه را برای کاربردهای دقیقتر و حرفهایتر بهینه میکنند.
برای آشنایی با انواع آزمون های میکروبی کلیک کنید.
روش های شمارش کلنی
برای شمارش کلنیها، دو روش اصلی وجود دارد که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
روش خودکار
در این روش از دستگاههای کاملاً اتوماتیک استفاده میشود. دستگاه به کمک فناوریهای پردازش تصویر و نرمافزارهای پیشرفته، کلنیها را شناسایی و شمارش میکند. این روش دقت بالایی دارد و برای مواردی با حجم کاری زیاد مناسب است.
روش دستی
در این روش، شمارش کلنیها بهصورت دستی و با کمک ابزارهایی مانند کلنی کانتر نیمهاتوماتیک انجام میشود. برای این کار، پتری دیش را به صورت وارونه روی یک سطح دارای نور پسزمینه سفید یا سیاه قرار میدهند. استفاده از یک صفحه شطرنجی بین پلیت و نور، به تفکیک و شمارش آسانتر کلنیها کمک میکند. کلنیها را در هر خانه علامتگذاری کرده و به صورت دقیق شمارش میکنند.
هر دو روش بسته به نوع آزمایش و تعداد نمونهها قابل استفاده هستند، اما روش خودکار برای دقت و سرعت بیشتر در آزمایشگاههای مدرن ترجیح داده میشود.
برای آشنایی با انواع آزمون بایوبردن کلیک کنید.
روش کار با کلنی کانتر چگونه است؟
آمادهسازی پلیت
ابتدا پتری دیش را به درستی زیر لنز دستگاه قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که کلنیها به صورت واضح قابل مشاهده هستند. اگر کلنیها به طور یکنواخت در سطح پلیت توزیع شدهاند، میتوانید شمارش را در یکچهارم پلیت انجام دهید و سپس عدد بهدستآمده را در 4 ضرب کنید تا تعداد تقریبی کل کلنیها محاسبه شود. در صورت پراکندگی نامنظم، شمارش تمامی کلنیها الزامی است.
استفاده از تکنیکهای بهبود دید
برای مشاهده بهتر، میتوانید از تکنیکهای خاص مانند زمینه تاریک (dark field)، انعکاس نور یا انتقال نور استفاده کنید. این روشها کنتراست تصویر را افزایش داده و شمارش کلنیها را آسانتر میکنند.
شمارش کلنیها
از قلم یا ابزار مخصوص دستگاه برای شمارش کلنیها استفاده کنید. هر کلنی لمسشده توسط قلم بهطور خودکار در سیستم ثبت میشود.
تایید و ثبت نتایج
پس از اتمام شمارش، عدد نهایی را که روی صفحه نمایش دیجیتال ظاهر میشود، بررسی کنید. در صورت لزوم، نتایج را ذخیره یا یادداشت کنید.
رعایت این مراحل به شما کمک میکند که شمارش کلنیها به صورت دقیق و سریع انجام شود و از هرگونه خطا جلوگیری گردد.
نحوه نگهداری صحیح از کلنی کانتر
محیط کار مناسب
برای پیشگیری از انتشار یا آلودگی میکروارگانیسمها، همواره شمارش کلنیها را در محیطی تمیز، مانند زیر هود لامینار، انجام دهید.
ضدعفونی دستگاه پس از هر استفاده
دستگاه را پس از هر بار استفاده با دقت ضدعفونی کنید. این کار مانع از انتقال آلودگی بین نمونهها شده و دقت آزمایشها را حفظ میکند.
تمیز کردن لنز و صفحه نمایش
برای پاکسازی لنز بزرگنمایی و صفحه دستگاه، از یک پارچه نرم و آب مقطر ولرم استفاده کنید. از مواد شیمیایی قوی خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث آسیب به سطوح حساس دستگاه شود.
جلوگیری از آسیب به علائم و خطوط دستگاه
هرگز از الکل یا پاککنندههای قوی برای تمیز کردن قسمتهای علامتگذاری شده روی صفحه استفاده نکنید، زیرا ممکن است این خطوط پاک شوند و کارایی دستگاه کاهش یابد.
نگهداری و سرویس دورهای
دستگاه را به صورت دورهای بررسی و کالیبره کنید تا از دقت شمارش آن مطمئن شوید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که تمام قطعات، به ویژه لنز و نور پسزمینه، در وضعیت مناسب باشند.
با رعایت این نکات، میتوانید دقت دستگاه را حفظ کرده و از کارکرد طولانیمدت و بهینه آن بهرهمند شوید.
برای مشاهده کلنیها با کلنی کانتر چه کاری باید انجام داد؟
برای مشاهده بهتر کلنیها در زیر دستگاه، لازم است ابتدا کلنیها را با استفاده از یک ماده رنگآمیزی مناسب مشخص کنید. یکی از روشهای رایج این است که از رنگ تریفنیلتترازولیوم کلرید (TTC) استفاده شود. این رنگ باعث میشود کلنیها به رنگ قرمز درآیند و به وضوح از پسزمینه محیط کشت متمایز شوند. این کار دقت و سهولت در شمارش کلنیها را افزایش میدهد و از خطاهای احتمالی در شناسایی جلوگیری میکند.