آزمون خون‌سازگاری چیست؟
آزمون خون سازگاری طبق استاندارد ISO 10993-4 بخشی از ارزیابی زیست‌سازگاری تجهیزات پزشکی است که بررسی می‌کند تماس وسیله یا ماده با خون چه اثراتی بر اجزای خونی و عملکرد سیستم هماتولوژیک دارد. این استاندارد روش‌های آزمایش برای سنجش پارامترهایی مانند همولیز (تخریب گلبول‌های قرمز)، فعال‌سازی پلاکت‌ها و لخته‌زایی، فعال‌سازی کمپلمان (بخشی از ایمنی ذاتی) و تغییرات در پروتئین‌های پلاسما را مشخص می‌کند.
هدف از تست خون‌سازگاری، شناسایی خطرات بالقوه مانند لخته شدن ناخواسته، واکنش‌های ایمنی یا آسیب سلولی است که می‌توانند ایمنی بیمار را تهدید کنند.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
چه محصولاتی نیاز به آزمون خون سازگاری دارند؟
- مسیرهای خونی غیرمستقیم
- مسیرهای مستقیم گردش خون
- محصولات کاشتنی پزشکی که با خون در تماس هستند در بازه‌های زمانی مختلف شامل:
- کمتر از ۲۴ ساعت،
- بین ۲۴ ساعت تا ۳۰ روز،
- بیش از ۳۰ روز.
این ارزیابی‌ها تضمین می‌کنند که محصول در شرایط و کاربردهای کلینیکی گوناگون، تعامل ایمن و کنترل‌شده‌ای با خون برقرار می‌کند.
آزمون خون سازگاری چگونه انجام می شود؟
استاندارد ISO 10993‑4 (ویرایش 2017) آزمون‌های خون‌سازگاری را بر اساس نوع تماس دستگاه با خون (مستقیم یا غیرمستقیم) و مدت زمان تماس هدف‌گذاری می‌کند؛ سپس با استفاده از مدل‌های آزمایش مناسب که شرایط بالینی مثل دما و جریان خون را شبیه‌سازی می‌کنند، پنج دسته آزمایش را اجرا می‌نماید:
ترومبوز (لخته‌زایی)، انعقاد خون (coagulation)، فعال‌سازی پلاکت‌ها، بررسی پارامترهای هماتولوژی (مثل همولیز و تغییرات در سلول‌های خونی) و فعال‌سازی کمپلمان. در آزمون‌ها غالباً از آزمایش‌های مستقیم و غیرمستقیم هِمولیز استفاده می‌شود: در روش مستقیم، نمونه دستگاه یا ماده به‌طور مستقیم با خون تماس پیدا می‌کند، و در روش غیرمستقیم، ابتدا عصاره ماده (مثلاً از طریق قرار دادن در سالین یا پلاسما) تهیه شده و سپس به خون افزوده می‌شود.
همچنین برای ارزیابی فعال‌سازی کمپلمان، نمونه یا ماده در سرم انسانی کشت داده شده و میزان تشکیل مولکول‌هایی مانند sC5b‑9 با استفاده از ELISA اندازه‌گیری می‌شود؛ مقایسه نتایج با کنترل‌ها یا دستگاه مرجع (predicate) با روش‌های آماری مانند ANOVA یا t‑test انجام می‌شود. نکته‌ای کلیدی نیز این است که آزمایش pyrogenicity (آزمون تب‌زایی درون تنی) باید پیش از شروع خون‌سازگاری انجام شود، چون آلودگی‌های پیروژنی می‌توانند نتایج را تحت‌تأثیر قرار داده و باعث فعال‌سازی اشتباه سیستم انعقادی یا التهابی شوند.
جهت آشنایی با انواع آزمون های زیست سازگاری کلیک کنید.
اهمیت در توسعه محصولات پزشکی
ارزیابی زیست‌سازگاری یک گام اساسی در فرایند توسعه تجهیزات پزشکی است که از سلامت عمومی محافظت می‌کند و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا می‌دهد. انجام دقیق این آزمون‌ها مطابق با استانداردهای جهانی، به صنعت پزشکی کمک می‌کند تا محصولاتی ایمن، مؤثر و متناسب با نیازهای بیماران و پیشرفت‌های علمی تولید کند.
نتایج این آزمون‌ها به تولیدکنندگان و متخصصان سلامت کمک می‌کند تا تجهیزات خون‌تماسی ایمن‌تر و مؤثرتری طراحی و عرضه کنند. شناسایی و حذف مواد ناسازگار در مراحل اولیه تولید، نقش مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات سلامتی و کاهش خطرات برای بیماران دارد.
برای آشنایی با آزمون تحریک زایی کلیک کنید.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد با بهره‌گیری از تجهیزات تخصصی و کادر مجرب، آزمون خون سازگاری (Hemocompatibility Test) را مطابق با استاندارد بین‌المللی ISO 10993-4 و الزامات فارماکوپه‌های معتبر انجام می‌دهد. این آزمون برای ارزیابی تعامل محصولات پزشکی با اجزای خون از جمله همولیز، فعال‌سازی پلاکت‌ها، انعقاد و ترومبوز انجام می‌شود و نقش مهمی در تضمین ایمنی تجهیزات پزشکی مانند کاتترها، ایمپلنت‌ها و دستگاه‌های خون‌تماس دارد. نیکوفارمد با انجام دقیق این آزمون‌ها، به تولیدکنندگان در اعتبارسنجی زیست‌سازگاری و دریافت تأییدیه‌های قانونی کمک می‌کند.