تست افتراقی چیست؟
تست افتراقی (Tests for Specified Microorganisms) طبق USP 〈62〉 برای بررسی وجود یا عدم وجود میکروارگانیسم‌های مشخص را در نمونه های غیر‌استریل و برای جست‌وجوی ارگانیسم‌های مشخص از جمله Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa، Escherichia coli، Salmonella spp، باکتری‌های گرم‌منفیِ مقاوم به صفرا و Candida albicans انجام می شود و در نهایت نتیجه به‌صورت حضور/عدم حضور گزارش می‌شود.
در مقابل، شمارش بار میکروبی USP 〈61〉 (Microbial Enumeration Tests) است که به‌طور کمی TAMC (کل شمارش هوازی‌ها) و TYMC (کل مخمر و کپک) را در شرایط هوازی اندازه‌گیری می‌کند و حدود پذیرش فرآورده‌های غیر‌استریل در USP 〈1111〉 تعریف شده‌اند. بنابراین در USP 〈62〉 علاوه بر شمارش میکروارگانیسم‌ها، جست‌وجو و تأیید حضورشان انجام می‌گیرد.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
تست افتراقی چگونه انجام می شود؟
آماده‌سازی نمونه و خنثی‌سازی
مقدار نماینده‌ای از فرآورده (معمولاً ۱۰ گرم/میلی‌لیتر) در رقیق‌کننده/محیط غیرانتخابی مناسب (مانند TSB یا پپتون بافری) معلق می‌شود. در صورت وجود عوامل ضد‌میکروبی، از خنثی‌کننده‌های تأییدشده (مانند لستیتین، پلی‌سوربات ۸۰ و غیره) استفاده می‌شود تا اثر مهاری ماتریس کنترل گردد.
غنی‌سازی غیرانتخابی (Pre-enrichment)
سوسپانسیون تهیه‌شده در شرایط باکتریایی (تقریباً ۳۰–۳۵ °C) و قارچی (۲۰–۲۵ °C) برای مدت زمان مقرر انکوبه می‌شود تا امکان بازیابی میکروارگانیسم‌های آسیب‌دیده یا کم‌شمار فراهم گردد.
غنی‌سازی/کشت انتخابی و افتراقی
از کشت غنی‌شده به محیط‌های انتخابی/افتراقی انتقال داده می‌شود و برای هر ارگانیسم هدف مسیر استاندارد دنبال می‌شود، از جمله:
Staphylococcus aureus: کشت روی Mannitol Salt Agar و انجام آزمون‌های تأییدی (مانند کوآگولاز).
Pseudomonas aeruginosa: کشت روی Cetrimide Agar، بررسی اکسیداز و تولید پیگمان.
Escherichia coli: کشت روی محیط‌های لاکتوزی (مانند MacConkey) و تأیید بیوشیمیایی (الگوی IMViC یا معادل).
Salmonella spp.: پیش‌غنی‌سازی در Buffered Peptone Water، غنی‌سازی انتخابی (مانند Rappaport-Vassiliadis و/یا تترا تیونات)، سپس جداسازی روی XLD/Hektoen/Bismuth Sulfite و تأیید اختصاصی.
باکتری‌های گرم‌منفی مقاوم به صفرا (Enterobacteriaceae): غنی‌سازی در Enterobacteria Enrichment Broth
(Mossel) و کشت روی VRBG Agar با تأیید‌های لازم.
Candida albicans: کشت روی محیط‌های قارچی (مانند Sabouraud Dextrose Agar) و آزمون‌های تأییدی (مانند جوانه‌زنی یا شاخص‌های فنوتیپی معتبر).
انکوباسیون و پایش رشد
صفحات/لوله‌ها در دماهای توصیه‌شده و بازه‌های زمانی استاندارد انکوبه می‌شوند. مشاهده کلنی‌های «مشکوک» مبنای ورود به مرحله تأیید است.
تأیید هویتی (Confirmatory Identification)
کلنی‌های مشکوک با آزمون‌های بیوشیمیایی/فیزیولوژیک یا روش‌های شناسایی معتبر (مانند سیستم‌های اتوماتیک یا تاییدهای مولکولی در صورت نیاز) بررسی و هویت آن‌ها نسبت به اهداف فصل احراز می‌شود.
ارزیابی کفایت روش (Method Suitability/Test Recovery)
به‌طور موازی، کفایت روش با تلقیح مقادیر کم (∼۱۰–۱۰۰ CFU) از سویه‌های مرجع برای هر ارگانیسم هدف در حضور ماتریس نمونه انجام می‌شود تا نشان داده شود خنثی‌سازی و کل روش قادر به بازیابی ارگانیسم‌ها است. کنترل‌های مثبت و منفی باید نتایج قابل‌قبول ارائه دهند.
معیار پذیرش و گزارش‌دهی
در این بخش خروجی به‌صورت حضور/عدم حضور برای هر میکروارگانیسم هدف گزارش می‌شود. در صورت مشاهده/تأیید هر یک از اهداف، نتیجه «نامقبول» اعلام می شود.
مستندسازی و ردیابی
شماره استاندارد آزمون، شماره‌های بچ نمونه ها، شرایط انکوباسیون، مشاهدات و نتایج مستندسازی و قابل ردیابی هستند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آزمون بایوبردن کلیک کنید.
مقایسه آزمون شمارش میکروبی USP 〈61〉 و آزمون افتراقی USP 〈62〉
| محور مقایسه | USP 〈62〉 – Tests for Specified Microorganisms | USP 〈61〉 – Microbial Enumeration Tests |
|---|---|---|
| هدف | جست‌وجوی وجود/عدم وجود میکروارگانیسم‌های «مشخص» | شمارش کمی جمعیت میکروبی کلی |
| ماهیت نتیجه | کیفی (Presence/Absence) برای هر ارگانیسم هدف | کمی (CFU/g یا CFU/mL)؛ گزارش TAMC و TYMC |
| دامنه کاربرد | فرآورده‌های غیر‌استریل برای رد حضور پاتوژن/شاخص‌ها | فرآورده‌های غیر‌استریل برای برآورد بار میکروبی کلی |
| ارگانیسم‌های مورد نظر | S. aureus، P. aeruginosa، E. coli، Salmonella spp.، باکتری‌های گرم‌منفی مقاوم به صفرا (Enterobacteriaceae)، Candida albicans | گروه خاصی هدف نیست؛ کل باکتری‌های هوازی مزوفیل (TAMC) و مخمر/کپک (TYMC) |
| طرح آزمایش | پیش‌غنی‌سازی غیرانتخابی → کشت روی محیط‌های انتخابی/افتراقی → تست‌های تأییدی هویتی | رقیق‌سازی/کشت روی محیط‌های غیرانتخابی استاندارد → شمارش کلنی‌ها |
| پذیرش/حدود | وجود هر ارگانیسم هدف = عدم انطباق (مگر استثنای مونوگراف) | حدود مجاز عددی بر اساس نوع محصول (ارجاع به 〈1111〉) |
| کفایت روش (Method Suitability) | الزامی برای هر ارگانیسم هدف در ماتریس نمونه | الزامی برای اثبات خنثی‌سازی/عدم مهار و صحت شمارش |
| کنترل‌ها | کنترل‌های مثبت/منفی اختصاصی برای هر هدف | کنترل‌های مثبت/منفی عمومی برای شمارش |
| خروجی گزارش | «مشخص شد/نشد» برای هر ارگانیسم هدف | TAMC و/یا TYMC با واحد CFU و تفسیر نسبت به حدود |
| کاربرد معمول | ایمنی میکروبی و انطباق با الزامات عدم حضور پاتوژن | ارزیابی کیفیت بهداشتی/پایداری و روندهای فرایندی |
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد، با برخورداری از گواهینامه معتبر ISO/IEC 17025 و استقرار نظام تضمین کیفیت مبتنی بر الزامات بین‌المللی، توان اجرای آزمون افتراقی میکروارگانیسم‌های مشخص طبق استاندارد USP 〈62〉 را به‌صورت مستند و قابل ردیابی دارد. این آزمایشگاه با به‌کارگیری روش‌های تأییدشده (Method Suitability)، کنترل‌های مثبت و منفی، و استفاده از محیط‌های انتخابی/افتراقی اختصاصی، حضور یا عدم حضور میکروارگانیسم‌های هدف را ارزیابی و نتیجه را مطابق الزامات کیفی گزارش می‌کند. بهره‌گیری از تجهیزات کالیبره، پرسنل آموزش‌دیده و رویه‌های استاندارد عملیاتی (SOP) تضمین می‌کند که نتایج با دقت، تکرارپذیری و قابلیت اتکا ارائه شوند.