آزمون اندازه گیری عدد زئین چیست؟
آزمون اندازه گیری عدد زئین به روش کجلدال، برای سنجش دقیق میزان نیتروژن موجود در پروتئین زئین، به‌منظور ارزیابی کیفی فرمولاسیون‌های شوینده و بهداشتی انجام می شود. در این روش، ابتدا پروتئین زئین استخراج‌شده از محصول شوینده تحت فرآیند هضم شیمیایی با اسید سولفوریک و کاتالیزورهای مناسب قرار می‌گیرد تا نیتروژن آن به یون آمونیوم تبدیل شود.
سپس طی مراحل تقطیر و تیتراسیون، مقدار نیتروژن به‌دست می‌آید و از طریق آن، عدد زئین محاسبه می‌شود. این عدد، شاخصی برای تعیین میزان تخریب‌پذیری پروتئین در اثر سورفکتانت‌های موجود در محصول بوده و به‌صورت غیرمستقیم نشان‌دهنده قدرت تحریک‌کنندگی فرآورده نسبت به پوست است. به‌کارگیری روش دقیق و استاندارد کجلدال در این آزمون، دقت بالایی در ارزیابی کیفی شوینده‌ها فراهم می‌سازد.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
عدد زئین چیست؟
عدد زئین (Zein Number) معیاری تجربی در صنایع بهداشتی و آرایشی است که برای سنجش میزان تأثیر مواد شوینده بر پروتئین‌های پوست و مو استفاده می‌شود. این عدد با استفاده از پروتئین زئین، که نوعی پرولامین استخراج‌شده از ذرت و ساختاری مشابه کراتین دارد، به‌دست می‌آید. در این آزمون، میزان انحلال یا تخریب زئین در تماس با سورفکتانت‌های موجود در فرآورده‌های شوینده اندازه‌گیری می‌شود. عدد زئین بالا نشان‌دهنده خاصیت تخریبی بیشتر و در نتیجه تحریک‌پذیری بالاتر ماده شوینده است، در حالی که عدد پایین‌تر بیانگر ملایمت بیشتر آن محصول با پوست می‌باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آزمون های فیزیک و شیمیایی کلیک کنید.
روش انجام آزمون اندازه‌گیری عدد زئین به روش کجلدال
برای تعیین عدد زئین به روش کجلدال، مراحل زیر به ترتیب و با دقت کامل در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی انجام می‌گیرد:
آماده‌سازی نمونه
مقدار 10 گرم از نمونه مورد نظر را دقیقاً وزن کرده و در 30 میلی‌لیتر آب مقطر حل نمایید. سپس محلول حاصل را به یک بالن ژوژه 100 میلی‌لیتری منتقل کرده و با آب مقطر به حجم برسانید.
واکنش زئین با نمونه
از این محلول، 50 میلی‌لیتر در یک ارلن ریخته می‌شود. سپس 2 گرم پودر زئین به آن افزوده و یک میله همزن مغناطیسی در ارلن قرار می‌گیرد. سر ارلن با فویل آلومینیومی پوشانده شده و محلول به‌مدت یک ساعت در دمای محیط و بر روی همزن مغناطیسی به‌آرامی هم زده می‌شود.
جدا‌سازی فازها
پس از پایان هم‌زدن، محلول به لوله فالکون منتقل و به‌مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ می‌شود. مایع رویی صاف شده و از طریق قیف و کاغذ صافی جمع‌آوری می‌گردد. همین فرآیند دقیقاً برای نمونه شاهد، که در آن به‌جای محلول نمونه از آب مقطر استفاده می‌شود، تکرار می‌شود.
هضم نمونه به روش کجلدال
5 میلی‌لیتر از محلول صاف‌شده نمونه را در دستگاه کجلدال قرار داده و به‌مدت دو ساعت در دمای حدود 400 درجه سانتی‌گراد هضم می‌گردد تا نیتروژن موجود به آمونیوم تبدیل شود.
تقطیر
پس از سرد شدن، به محلول 300 میلی‌لیتر آب مقطر، 50 میلی‌لیتر محلول بوریک اسید 40 گرم بر لیتر و سه قطره شناساگر (متیل اورنج و متیل بلو) افزوده شده و سیستم به واحد تقطیر متصل می‌شود.
قلیایی‌سازی و شروع تقطیر
با احتیاط، 100 میلی‌لیتر محلول سدیم هیدروکسید 40 درصد وزنی به آرامی به بالن اضافه می‌شود. پس از افزایش سریع دما، فرآیند تقطیر آغاز می‌شود.
تیتراسیون
آمونیاک تقطیر شده در محلول گیرنده جمع‌آوری شده و با محلول استاندارد هیدروکلریک اسید تا رسیدن به تغییر رنگ مناسب تیتراسیون می‌شود. مراحل بالا برای نمونه شاهد نیز به‌صورت دقیق تکرار می‌گردد.
آزمون اندازه گیری عدد زئین به روش کجلدال به‌عنوان یک روش مرجع در اندازه‌گیری نیتروژن و محاسبه غیرمستقیم عدد زئین، دقت و صحت بالایی دارد.
جهت آشنایی با آزمون اندازه گیری فتالات کلیک کنید.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد با مجوز سازمان غذا و دارو، آزمون اندازه گیری عدد زئین به روش کجلدال را با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و کادر متخصص انجام می‌دهد. این آزمون برای تعیین میزان تحریک‌پذیری پوست در تماس با مواد شوینده و سنجش دقیق نیتروژن پروتئین زئین استفاده می‌شود و نقش مهمی در کنترل کیفیت محصولات بهداشتی دارد.