آزمون تحریک زایی چیست؟
آزمون تحریک زایی (Irritation test) یکی از آزمایش‌های زیست‌سازگاری است که برای ارزیابی واکنش‌های احتمالی پوست یا بافت‌های زنده به یک ماده خاص انجام می‌شود. هدف این آزمون بررسی این است که آیا ماده مورد نظر می‌تواند باعث تحریک یا التهاب در بافت‌های بدن شود یا خیر. این آزمون به ویژه برای محصولات پزشکی، دارویی و آرایشی به کار می‌رود تا اطمینان حاصل شود که استفاده از این محصولات ایمن است و باعث تحریک یا آسیب به مصرف‌کننده نمی‌شود.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
مراحل آزمون تحریک زایی
آماده‌سازی نمونه یا عصاره‌گیری
در ابتدا، نمونه مورد نظر یا عصاره‌ای از آن برای انجام آزمون تهیه می‌شود. این مرحله شامل استخراج و آماده‌سازی دقیق ماده جهت استفاده در آزمایش است.
آماده‌سازی و بیهوش کردن حیوانات آزمایشی
حیوانات انتخاب شده برای آزمایش تحت شرایط بیهوشی قرار می‌گیرند تا از استرس و حرکات اضافی جلوگیری شود و دقت آزمایش افزایش یابد.
آماده‌سازی ناحیه مورد آزمایش
ناحیه‌ای از پوست حیوان که قرار است تحت آزمایش قرار گیرد، اصلاح و تمیز می‌شود تا از تأثیر عوامل خارجی کاسته شود.
تعیین نواحی خاص برای آزمایش
مناطقی از پوست که نمونه باید در آن‌ها اعمال شود، مشخص و علامت‌گذاری می‌شوند.
اعمال نمونه در نواحی مشخص شده
نمونه یا عصاره تهیه شده به دقت بر روی مناطق علامت‌گذاری شده پوست اعمال می‌شود.
مشاهده و ثبت واکنش‌های پوستی
پس از اعمال نمونه، واکنش‌های پوستی مانند قرمزی، تورم یا دیگر علائم احتمالی التهاب در بازه‌های زمانی معین مشاهده و امتیازدهی می‌شوند.
تجزیه و تحلیل نتایج
نتایج به‌دست‌آمده از مشاهده واکنش‌های پوستی مورد بررسی قرار می‌گیرند تا مشخص شود که آیا ماده مورد نظر باعث تحریک و التهاب می‌شود یا خیر. این تحلیل به نتیجه‌گیری نهایی درباره ایمنی و زیست‌سازگاری ماده کمک می‌کند.
با اجرای دقیق این مراحل، می‌توان به نتایج قابل اعتمادی در خصوص پتانسیل تحریک‌زایی ماده مورد نظر دست یافت.
برای آشنایی با انواع آزمون های زیست سازگاری کلیک کنید.
روش های آزمون تحریک زایی
آزمون‌های تحریک‌زایی برای ارزیابی واکنش‌های احتمالی بدن به محصولات یا مواد شیمیایی مختلف انجام می‌شوند. بسته به نوع محصول و ناحیه‌ای که با آن در تماس است، روش‌های مختلفی برای انجام این آزمون‌ها وجود دارد. در زیر به بررسی این روش‌ها پرداخته شده است:
آزمون تحریک‌زایی پوستی (Dermal Irritation Test)
این آزمون عمومی‌ترین نوع آزمون تحریک‌زایی است و برای ارزیابی واکنش‌های پوستی به مواد شیمیایی یا محصولات انجام می‌شود. در این روش، مقدار معینی از ماده یا محصول بر روی پوست موجود زنده (معمولاً حیوانات آزمایشگاهی یا مدل‌های بافت انسانی) قرار می‌گیرد و واکنش‌های پوستی مانند قرمزی، تورم یا التهاب مشاهده و ثبت می‌شوند. این آزمون برای محصولاتی نظیر لوازم آرایشی، محصولات بهداشتی و مواد شیمیایی صنعتی استفاده می‌شود.
آزمون تحریک‌زایی چشمی (Ocular Irritation Test)
این آزمون برای ارزیابی اثرات تحریک‌کننده مواد بر چشم انجام می‌شود. مواد به دقت در تماس با چشم قرار می‌گیرند و واکنش‌هایی مانند قرمزی، تورم، ترشح یا دیگر علائم تحریک مورد بررسی قرار می‌گیرند. این آزمون معمولاً برای ارزیابی ایمنی محصولات مرتبط با چشم، مانند قطره‌های چشمی و لوازم آرایشی، انجام می‌شود.
برای آشنایی با آزمون حساسیت زایی کلیک کنید.
آزمون تحریک‌زایی مخاط دهان (Oral Mucosa Irritation Test)
این آزمون برای ارزیابی واکنش‌های تحریک‌کننده مواد بر مخاط دهان انجام می‌شود. محصولات دارویی یا بهداشتی که با دهان در تماس هستند، مانند خمیردندان‌ها یا دهان‌شویه‌ها، تحت این آزمون قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که استفاده از آن‌ها ایمن است و باعث تحریک مخاط دهان نمی‌شود.
آزمون تحریک‌زایی آلت تناسلی (Penile Irritation Test)
این آزمون برای بررسی اثرات تحریک‌کننده محصولات بر آلت تناسلی انجام می‌شود. محصولاتی که با این ناحیه در تماس هستند، مانندمحصولات پیشگیری و بهداشتی شخصی، تحت این آزمون قرار می‌گیرند تا از عدم ایجاد تحریک یا آسیب اطمینان حاصل شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آزمون سمیت سلولی کلیک کنید.
آزمون تحریک‌زایی رکتوم (Rectal Irritation Test)
در این روش، محصولات یا مواد که به طور مستقیم با ناحیه مقعد در تماس هستند، مانند شیاف‌ها یا کرم‌های مقعدی، برای ارزیابی اثرات تحریک‌کننده آزمایش می‌شوند. واکنش‌های این ناحیه به دقت مشاهده و تحلیل می‌شوند تا از ایمنی محصول اطمینان حاصل شود.
آزمون تحریک‌زایی واژینال (Vaginal Irritation Test)
این آزمون برای ارزیابی واکنش‌های تحریک‌کننده مواد یا محصولات بر ناحیه واژینال انجام می‌شود. محصولاتی مانند ژل‌ها، کرم‌ها یا سایر محصولات بهداشتی که با این ناحیه در تماس هستند، تحت این آزمون قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که هیچ گونه تحریک یا التهابی ایجاد نمی‌کنند.
این آزمون‌ها به منظور اطمینان از ایمنی و زیست‌سازگاری محصولات طراحی شده‌اند و با دقت انجام می‌شوند تا از عوارض جانبی ناخواسته جلوگیری شود. هر کدام از این آزمون‌ها بر اساس ناحیه هدف و نوع محصول، پروتکل‌های خاص خود را دارند و به تولیدکنندگان کمک می‌کنند تا محصولات ایمن‌تری به بازار عرضه کنند.
چه محصولاتی ملزم به انجام آزمون تحریک زایی هستند؟
همه محصولاتی که کم تر از 24 ساعت یا بین 24 ساعت تا 30 روز و بیش از 30 روز با پوست سالم،غشای مخاطی ، سطح آسیب دیده ، مسیر خون غیر مستقیم ، بافت/استخوان/دندان و گردش حون مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط هستند، ملزم به انجام آزمون تحریک زایی هستند.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد از مراکز معتبر و پیشرو در زمینه انجام آزمون‌های زیست‌سازگاری و به ویژه تست تحریک‌زایی در ایران است. این آزمایشگاه با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص از پژوهشگران و کارشناسان، خدماتی با کیفیت بالا در ارزیابی ایمنی محصولات مختلف ارائه می‌دهد.