آزمون میکروبی محصولات آرایشی برای اطمینان از ایمنی و کیفیت این محصولات در برابر آلودگیهای میکروبی انجام میشود. این آزمون شامل شمارش باکتریهای مزوفیل هوازی بهعنوان شاخص بار میکروبی کلی و شناسایی پاتوژنهای مهم مانند Escherichia coli (نشاندهنده آلودگی مدفوعی)، Pseudomonas aeruginosa (عامل عفونتهای پوستی و چشمی)، Staphylococcus aureus (باکتری بیماریزا و عامل عفونتهای پوستی) و Candida albicans (مخمر بیماریزا که میتواند باعث عفونتهای قارچی شود) است. همچنین بررسی حضور مخمر و کپک برای ارزیابی پایداری محصول در برابر آلودگی قارچی انجام میشود.
علاوه بر این، آزمون حفاظت میکروبی (Challenge Test) برای ارزیابی توانایی نگهدارندههای محصول در مهار رشد میکروارگانیسمهای بالقوه مضر تحت شرایط استاندارد مانند INSO17217 انجام میگیرد تا از ایمنی و پایداری محصول در طول عمر مفید آن اطمینان حاصل شود.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
آزمون میکروبی محصولات آرایشی کدامند؟
آزمون مزوفیل هوازی
آزمون مزوفیلهای هوازی (Total Count) طبق استاندارد INSO 11804 یکی از تستهای ضروری برای بررسی بار میکروبی کلی در محصولات آرایشی و بهداشتی است که میزان آلودگی میکروبی محصول را در شرایط عادی محیط ارزیابی میکند. در این آزمون، مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیطهای مغذی مانند تریپتون سوی آگار (TSA) یا پلیت کانت آگار (PCA) کشت داده میشود.
برای جداسازی و شمارش، از روش کشت سطحی یا کشت پورپلیت استفاده میشود. پس از انکوباسیون در دمای 30 تا 35 درجه سانتیگراد به مدت 48 تا 72 ساعت، کلنیهای رشد یافته شمارش شده و بهصورت CFU/g یا CFU/mL گزارش میشوند. این آزمون به شناسایی میزان آلودگی کلی محصول کمک کرده و در صورت بالاتر بودن از حد مجاز، نشاندهنده عدم رعایت شرایط بهداشتی در تولید یا فساد محصول است. رعایت این استاندارد برای اطمینان از کیفیت و ایمنی محصولات آرایشی ضروری است.
آزمون اشرشیا کلای (Escherichia coli)
آزمون شناسایی Escherichia coli در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 9933 بهمنظور بررسی آلودگی مدفوعی و اطمینان از ایمنی محصول انجام میشود. روش انجام این آزمون شامل غنیسازی، کشت انتخابی و تأیید نهایی است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط لوریل تریپتوز براث (LTB) یا مایع لاکتوز براث کشت داده شده و در دمای 30 تا 37 درجه سانتیگراد به مدت 24 تا 48 ساعت انکوبه میشود.
در صورت ایجاد کدورت و تولید گاز، کشت به محیطهای انتخابی مانند مککانکی آگار (MacConkey Agar) یا VRB Agar انتقال داده شده و پس از 24 ساعت انکوباسیون، وجود کلنیهای صورتیرنگ با هاله تخمیر لاکتوز بررسی میشود. برای تأیید نهایی، تستهای بیوشیمیایی مانند اندول، متیل رد، وگس-پروکاور و سیترات (IMViC) یا روشهای مولکولی مانند PCR انجام میگیرد. عدم حضور E. coli نشاندهنده ایمنی محصول است، درحالیکه حضور آن میتواند بیانگر آلودگی مدفوعی و عدم رعایت اصول بهداشتی در فرآیند تولید باشد.
آزمون سودوموناس آئروژينوزا (Pseudomonas aeruginosa)
آزمون شناسایی Pseudomonas aeruginosa در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 9793 برای بررسی حضور این باکتری بیماریزا که میتواند موجب عفونتهای پوستی و چشمی شود، انجام میگیرد. روش این آزمون شامل غنیسازی، کشت انتخابی و تأیید نهایی است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط سویا کیسین براث (SCB) یا تریپتون سوی براث (TSB) کشت داده شده و در دمای 30 تا 35 درجه سانتیگراد به مدت 24 تا 48 ساعت انکوبه میشود. سپس کشت به محیط انتخابی سیتریمید آگار (Cetrimide Agar) انتقال داده شده و پس از 24 تا 48 ساعت در همان دما، کلنیهای سبز-آبی فلورسنت تحت نور UV بررسی میشوند.
برای تأیید نهایی از تستهای بیوشیمیایی مانند اکسیداز مثبت، تولید پیوسیانین و رشد در محیط OF با قند گلوکز یا روشهای مولکولی مانند PCR استفاده میشود. حضور P. aeruginosa نشاندهنده آلودگی جدی محصول و عدم رعایت استانداردهای بهداشتی در تولید است، درحالیکه عدم حضور آن ایمنی محصول را تأیید میکند.
آزمون استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)
آزمون شناسایی Staphylococcus aureus در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 9934 بهمنظور بررسی حضور این باکتری بیماریزا که میتواند موجب عفونتهای پوستی و واکنشهای التهابی شود، انجام میگیرد. روش این آزمون شامل غنیسازی، کشت انتخابی و تأیید نهایی است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط تریپتون سوی براث (TSB) حاوی 10% کلرید سدیم کشت داده شده و در دمای 30 تا 35 درجه سانتیگراد به مدت 24 تا 48 ساعت انکوبه میشود.
سپس کشت به محیط انتخابی مانیتول سالت آگار (MSA) انتقال داده شده و پس از 24 تا 48 ساعت انکوباسیون، کلنیهای زردرنگ ناشی از تخمیر مانیتول بررسی میشوند. برای تأیید نهایی، تستهای بیوشیمیایی مانند کواگولاز مثبت، کاتالاز مثبت و DNase مثبت یا روشهای مولکولی مانند PCR انجام میشود. حضور S. aureus نشاندهنده آلودگی محصول و احتمال خطر برای مصرفکنندگان است، درحالیکه عدم رشد آن، ایمنی محصول را تأیید میکند.
برای آشنایی با انواع آزمون میکروبی کلیک کنید.
آزمون کاندیدا آلبیکنس (Candida albicans)
آزمون شناسایی Candida albicans در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 9607 بهمنظور بررسی حضور این مخمر بیماریزا که میتواند موجب عفونتهای پوستی و مخاطی شود، انجام میگیرد. روش این آزمون شامل غنیسازی، کشت انتخابی و تأیید نهایی است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط سابورود دکستروز براث (SDB) یا محیط غنیکننده مشابه کشت داده شده و در دمای 30 تا 35 درجه سانتیگراد به مدت 24 تا 48 ساعت انکوبه میشود.
سپس کشت به محیط انتخابی سابورود دکستروز آگار (SDA) حاوی کلرامفنیکل انتقال داده شده و پس از 48 ساعت انکوباسیون، کلنیهای کرمرنگ و براق بررسی میشوند. برای تأیید نهایی، تستهای بیوشیمیایی مانند تولید جوانه (Germ Tube Test) در سرم انسانی یا روشهای مولکولی مانند PCR انجام میشود. حضور C. albicans نشاندهنده آلودگی محصول و احتمال خطر برای مصرفکنندگان است، درحالیکه عدم رشد آن، ایمنی محصول را تأیید میکند.
آزمون شمارش مخمرها
آزمون شمارش مخمرها در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 11169 برای ارزیابی میزان آلودگی قارچی و اطمینان از ایمنی محصول انجام میشود. این آزمون شامل کشت کمی بهمنظور تعیین تعداد مخمرهای زنده موجود در نمونه است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط سابورود دکستروز آگار (SDA) حاوی کلرامفنیکل یا دیکلوئوران آگار (DRBC) کشت داده میشود. روش کشت میتواند کشت سطحی یا پورپلیت باشد.
پس از انکوباسیون در دمای 25 تا 30 درجه سانتیگراد به مدت 3 تا 5 روز، کلنیهای مخمری که معمولاً به شکل کرمرنگ، براق و صاف هستند، شمارش شده و بهصورت CFU/g یا CFU/mL گزارش میشوند. مقدار مخمرهای مجاز در محصول بسته به نوع و کاربرد آن توسط استانداردهای بهداشتی مشخص شده است. افزایش تعداد مخمرها نشاندهنده شرایط نامناسب تولید، نگهداری یا عدم کارایی مواد نگهدارنده بوده و ممکن است منجر به کاهش کیفیت و ایمنی محصول شود.
آزمون شمارش کپک ها
آزمون شمارش کپکها در محصولات آرایشی طبق استاندارد INSO 11169 بهمنظور ارزیابی میزان آلودگی قارچی و اطمینان از کیفیت و ایمنی محصول انجام میشود. این آزمون شامل کشت کمی برای تعیین تعداد کپکهای زنده در نمونه است. ابتدا مقدار مشخصی از نمونه (معمولاً 1 گرم یا 1 میلیلیتر) در محیط سابورود دکستروز آگار (SDA) حاوی کلرامفنیکل یا دیکلوئوران آگار (DRBC) کشت داده میشود. روش کشت میتواند کشت سطحی یا پورپلیت باشد.
پس از انکوباسیون در دمای 25 تا 30 درجه سانتیگراد به مدت 5 تا 7 روز، کلنیهای کپکی که معمولاً به شکل پنبهای با رنگهای مختلف (سبز، سیاه، سفید یا خاکستری) ظاهر میشوند، شمارش شده و بهصورت CFU/g یا CFU/mL گزارش میشوند. مقادیر بیش از حد مجاز کپکها نشاندهنده آلودگی محیط تولید، مواد اولیه نامناسب یا عدم کارایی مواد نگهدارنده است که میتواند باعث فساد محصول و ایجاد خطرات پوستی و تنفسی برای مصرفکنندگان شود.
آزمون حفاظت میکروبی (Challenge Test)
آزمون حفاظت میکروبی (Challenge Test) طبق استاندارد INSO 17217 بهمنظور ارزیابی توانایی نگهدارندهها و فرمولاسیون محصولات آرایشی در مقابله با رشد میکروارگانیسمهای مضر انجام میشود. هدف از این آزمون بررسی پایداری محصول در برابر آلودگی میکروبی است تا اطمینان حاصل شود که محصول در طول عمر مفید خود قادر به مهار رشد باکتریها، قارچها و مخمرها خواهد بود.
در این آزمون، مقادیر مشخصی از میکروارگانیسمهای Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Candida albicans و Aspergillus niger به محصول اضافه میشود. سپس نمونهها در دمای مناسب (معمولاً 25-30 درجه سانتیگراد) در طی یک دوره زمانی معین (معمولاً 28 روز) انکوبه میشوند. در این مدت، تعداد میکروارگانیسمها در زمانهای مختلف (مثل روزهای 0، 7، 14، 21 و 28) بررسی و شمارش میشود.
هدف اصلی این آزمون ارزیابی کاهش تعداد میکروارگانیسمها در طول زمان و اطمینان از اینکه میزان آلودگی از حد مجاز فراتر نمیرود. بهطور معمول، پس از مدت زمان مشخص، کاهش قابلتوجهی در تعداد میکروارگانیسمها باید مشاهده شود، که نشاندهنده اثر موثر مواد نگهدارنده است. عدم موفقیت در این آزمون میتواند نشاندهنده نیاز به تغییر فرمولاسیون یا مواد نگهدارنده باشد تا محصول قادر به جلوگیری از رشد میکروارگانیسمها در طول مدت استفاده باشد.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد یکی از پیشگامان در زمینه انجام آزمونهای میکروبی محصولات آرایشی است. این آزمایشگاه با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و مطابق با استانداردهای بینالمللی، انواع آزمون میکروبی محصولات آرایشی برای ارزیابی ایمنی و کیفیت محصولات آرایشی را انجام میدهد.
نیکوفارمد با رعایت دقیق استانداردهای ملی و بینالمللی، به شرکتها و تولیدکنندگان کمک میکند تا محصولات آرایشی خود را از نظر میکروبی ارزیابی کرده و ایمنی آنها را برای مصرفکنندگان تضمین کنند.