آزمون های فیزیک و شیمی ابزارهایی اساسی برای ارزیابی و تضمین کیفیت مواد و محصولات در صنایع مختلف از جمله تجهیزات پزشکی هستند. هدف از آزمون‌های فیزیک و شیمیایی، اطمینان از انطباق محصولات با استانداردهای علمی، ایمنی و محیط‌زیستی است و نقشی حیاتی در حفظ سلامت مصرف‌کنندگان، بهبود فرآیندهای تولید و ارتقاء کیفیت محصولات دارند و به توسعه پایدار و مسئولانه تولیدات کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از موارد مورد بررسی در آزمون‌های فیزیک و شیمیایی اشاره می کنیم.

جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.

انواع آزمون های فیزیک و شیمیایی

نشانه‌گذاری محصولات

نشانه‌گذاری محصولات به معنای ارائه اطلاعات دقیق و شفاف در مورد ویژگی‌ها، ترکیبات، و دستورالعمل‌های مصرف محصولات است. این اطلاعات می‌توانند شامل تاریخ تولید، تاریخ انقضا، ترکیب شیمیایی، هشدارهای ایمنی، و روش‌های استفاده باشند. این فرآیند از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا محصول را به‌طور صحیح و ایمن استفاده کنند و همچنین به تأسیس یکپارچگی و اعتبار برند در بازار کمک می‌کند.

تعیین ویژگی‌های ظاهری

این آزمون‌ها به‌منظور ارزیابی جنبه‌های ظاهری محصول از جمله رنگ، شکل، اندازه و بافت آن انجام می‌شود. ویژگی‌های ظاهری نقش مهمی در کیفیت اولیه و جذابیت محصول برای مصرف‌کنندگان ایفا می‌کنند. در بسیاری از صنایع، از جمله داروسازی و صنایع غذایی، هماهنگی این ویژگی‌ها با استانداردهای موردنظر الزامی است تا محصول نهایی از لحاظ بصری و کیفی استاندارد باشد.

تعیین ابعاد و ضخامت محصول

آزمون‌های ابعادی برای اندازه‌گیری دقیق ابعاد، طول، عرض، و ضخامت محصولات استفاده می‌شود. این اندازه‌گیری‌ها در صنایع مختلف از جمله بسته‌بندی و ساخت مواد، برای اطمینان از انطباق با مشخصات طراحی و استانداردهای تولید حیاتی است. برای مثال، در تولید بسته‌بندی‌های دارویی و غذایی، اندازه دقیق و ضخامت بسته‌بندی‌ها اهمیت ویژه‌ای در حفظ کیفیت و جلوگیری از آلودگی دارد.

انواع آزمون های فیزیک و شیمیایی

مقاومت کشش (تنسایل)

این آزمون به بررسی مقاومت یک ماده در برابر نیروهای کششی می‌پردازد. در این آزمایش، یک نمونه تحت کشش قرار می‌گیرد و میزان نیروهایی که می‌تواند قبل از پاره شدن یا تغییر شکل تحمل کند، اندازه‌گیری می‌شود. این آزمون برای ارزیابی استحکام مواد در برابر کشش مانند پلاستیک‌ها، الیاف، و برخی فلزات کاربرد دارد.

مقاومت فشار (استحکام فشاری)

این آزمون برای ارزیابی مقاومت مواد در برابر نیروهای فشاری و بررسی توانایی آن‌ها در تحمل بارهای سنگین پیش از تغییر شکل یا شکست استفاده می‌شود. این آزمایش برای مواد ساختمانی مانند بتن، سرامیک‌ها، و پلیمرهای فشرده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعیین میزان خلوص مواد

این آزمون به‌منظور تعیین درصد مواد خالص و ناخالصی‌ها در یک نمونه انجام می‌شود. خلوص بالای مواد در صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که تاثیر مستقیمی بر اثربخشی، ایمنی و کیفیت محصول نهایی دارد. این آزمایش‌ها معمولاً از تکنیک‌هایی مانند کروماتوگرافی یا طیف‌سنجی برای اندازه‌گیری ناخالصی‌ها استفاده می‌کنند.

تعیین میزان ماده مؤثره

آزمون تعیین ماده مؤثره به‌منظور شناسایی و اندازه‌گیری مقدار مواد فعال در یک محصول شیمیایی یا دارویی انجام می‌شود. این آزمایش برای اطمینان از اثربخشی محصولات دارویی یا کشاورزی و رعایت دوزهای دقیق اهمیت دارد. برای مثال، در داروسازی، تعیین میزان ماده مؤثره برای اثبات کارآیی داروها ضروری است.

تعیین میزان فلزات سنگین و عناصر

آزمون فلزات سنگین برای شناسایی و اندازه‌گیری حضور فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه در محصولات انجام می‌شود. این فلزات می‌توانند خطرات جدی برای سلامت انسان و محیط‌زیست به‌وجود آورند، بنابراین انجام این آزمایش‌ها برای محصولات دارویی، غذایی و محیط‌زیستی الزامی است.

تعیین میزان رهایش مواد مؤثره

این آزمون‌ها برای بررسی میزان و سرعت آزادسازی مواد مؤثره از یک محصول در شرایط خاص (مانند دارو یا کود کشاورزی) انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به ارزیابی اثربخشی و طول عمر ماده مؤثره کمک می‌کند و در صنعت داروسازی و کشاورزی نقش حیاتی دارند.

تعیین میزان pH

آزمون pH برای اندازه‌گیری میزان اسیدیته یا قلیاییت یک محلول یا ماده انجام می‌شود. این پارامتر می‌تواند بر خواص شیمیایی و فیزیکی محصول تأثیر بگذارد و به‌ویژه در محصولات دارویی، مواد غذایی و آرایشی برای اطمینان از کیفیت و تطابق با استانداردهای ایمنی اهمیت دارد.

تعیین میزان EC-TDS

این آزمون‌ها برای اندازه‌گیری هدایت الکتریکی (EC) و مجموع مواد جامد محلول (TDS) در محلول‌ها استفاده می‌شوند. این مقادیر می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد کیفیت آب یا سایر محلول‌ها در صنایع مختلف ارائه دهند و معمولاً در فرآیندهای تصفیه آب و ارزیابی کیفیت آب آشامیدنی و صنعتی کاربرد دارند.

تعیین میزان خاکستر (Ash)

آزمون خاکستر برای تعیین میزان مواد معدنی باقی‌مانده پس از سوختن یک نمونه انجام می‌شود. این آزمون به‌ویژه در صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی برای ارزیابی میزان مواد غیرآلی مفید یا مضر استفاده می‌شود.

میزان رطوبت (Loss on Drying)

این آزمون برای اندازه‌گیری میزان رطوبت موجود در مواد جامد با خشک کردن نمونه تحت شرایط خاص انجام می‌شود. این آزمایش در صنایع مختلف برای تعیین ماندگاری و کیفیت محصولات، به‌ویژه در داروسازی و مواد غذایی، کاربرد دارد.

میزان جذب آب (Swelling)

این آزمون برای بررسی توانایی یک ماده در جذب آب و تغییر ابعاد خود تحت شرایط خاص انجام می‌شود. این آزمایش در مواد پلیمری و دارویی به‌ویژه برای محصولات هیدروفیلیک اهمیت دارد.

تعیین میزان ویسکوزیته

این آزمون برای اندازه‌گیری چسبندگی یا مقاومت یک مایع به جریان در برابر تغییر شکل استفاده می‌شود. ویسکوزیته به‌ویژه در صنایع دارویی، آرایشی و شیمیایی به‌منظور تنظیم ویژگی‌های جریان و کاربرد مواد بسیار مهم است.

تعیین میزان چسبندگی (چسب) محصول

آزمون چسبندگی به ارزیابی قدرت اتصال یک ماده به سطح دیگر تحت شرایط خاص می‌پردازد. این آزمون در صنایع بسته‌بندی، چسب‌ها و مواد پوشش‌دهی برای اطمینان از عملکرد بهینه و دوام محصولات ضروری است.

آزمایشگاه همکار نیکوفارمد با تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص خود، دامنه وسیعی از آزمون‌های فیزیک و شیمیایی را ارائه می‌دهد و به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید کنند.