آزمون اندازه گیری عدد پراکسید چیست؟
آزمون اندازه گیری عدد پراکسید به روش تیتراسیون، یکی از مهم‌ترین آزمون‌های کنترل کیفی در صنعت روغن و چربی است که برای تعیین میزان پراکسیدها یا هیدروپراکسیدهای حاصل از اکسیداسیون اولیه لیپیدها استفاده می‌شود.
در آزمون اندازه گیری عدد پراکسید به روش تیتراسیون، پراکسیدهای موجود در نمونه باعث اکسید شدن یدید پتاسیم (KI) در محیط اسیدی می‌گردند و ید آزاد تولید شده به‌وسیله محلول تیوسولفات سدیم با نرمالیته مشخص، تیتر می‌شود. مقدار ید آزاد شده متناسب با میزان پراکسیدهای موجود در نمونه بوده و از آن می‌توان عدد پراکسید را محاسبه نمود، که واحد آن معمولاً میلی‌اکی‌والان اکسیژن فعال به ازای یک کیلوگرم نمونه است. این عدد نمایانگر میزان فساد اکسیداتیو اولیه روغن‌ها بوده و شاخص مهمی برای ارزیابی کیفیت و پایداری آن‌ها محسوب می‌شود.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
مراحل آزمون اندازه گیری پراکسید به روش تیتراسیون
توزین نمونه
حدود ۵ گرم از نمونه روغن یا چربی با دقت بالا در یک ارلن مایر تمیز توزین می‌شود.
افزودن حلال
۳۰ میلی‌لیتر از محلول استیک‌اسید و کلروفرم به نسبت ۳:۲ (۱۸ میلی‌لیتر استیک‌اسید + ۱۲ میلی‌لیتر کلروفرم) افزوده می‌شود تا نمونه کاملاً حل شود.
افزودن یدید پتاسیم (KI)
۰.۵ میلی‌لیتر محلول اشباع KI اضافه و ظرف به مدت ۱ دقیقه در تاریکی نگهداری می‌شود تا پراکسیدها باعث آزاد شدن ید شوند.
افزودن آب مقطر
۳۰ میلی‌لیتر آب مقطر افزوده می‌شود تا حجم محلول مناسب تیتراسیون شود.
تیتراسیون
ید آزاد شده با تیوسولفات سدیم ۰.۰۱ نرمال تیتر می‌شود تا رنگ محلول به زرد کم‌رنگ برسد.
افزودن شناساگر
چند قطره شناساگر نشاسته افزوده و تیتراسیون ادامه می‌یابد تا محلول کاملاً بی‌رنگ شود.
در پایان، مقدار تیوسولفات مصرفی با استفاده از رابطه محاسباتی، عدد پراکسید بر حسب میلی‌اکی‌والان اکسیژن فعال در هر کیلوگرم نمونه محاسبه می‌شود. آزمون اندازه گیری عدد پراکسید به‌دلیل حساسیت بالا، نیازمند دقت عملیاتی و آشنایی کامل با مفاهیم شیمی تجزیه است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آزمون های فیزیک و شیمیایی کلیک کنید.
چه نمونه هایی نیاز آزمون اندازه گیری پراکسید دارند؟
آزمون اندازه گیری عدد پراکسید، به‌عنوان یک شاخص کیفی کلیدی برای بررسی میزان اکسیداسیون، در انواع مختلفی از نمونه‌ها کاربرد دارد. نمونه‌هایی که نیاز به این آزمون دارند شامل:
روغن‌ها و چربی‌های خوراکی
مانند روغن‌های نباتی، روغن زیتون، کره و مارگارین. این آزمون میزان فساد اولیه ناشی از اکسیداسیون را نشان می‌دهد و شاخصی برای تازگی و پایداری محصول محسوب می‌شود.
مواد غذایی فرآوری‌شده
محصولات گوشتی، غذاهای بسته‌بندی شده، کنسروها و محصولاتی که دارای محتوای چربی بالا هستند، به‌ویژه در زمان نگهداری و بررسی ماندگاری، نیاز به این آزمون دارند.
مواد بسته‌بندی غذایی
برای کنترل باقی‌مانده پراکسید در مواد بسته‌بندی پلاستیکی یا کاغذی که با غذا تماس دارند، به‌ویژه با استفاده از روش‌های رفلکتومتری دقیق.
سیالات زیستی و دارویی
مانند سرم‌ها، پلاسمای خون یا محلول‌های دارویی که حاوی پراکسید هیدروژن یا فرآورده‌های اکسیداسیون هستند.
رزین‌ها و مواد پلیمری
برای بررسی کیفیت مواد اولیه یا فرآیندهای پلیمریزاسیون در صنایع شیمیایی و بسته‌بندی.
در مجموع، هر نوع ماده‌ای که مستعد اکسیداسیون باشد و خواص آن تحت تأثیر وجود پراکسیدها قرار گیرد، نیازمند انجام این آزمون است.
جهت آشنایی با آزمون اندازه گیری میزان نمک کلیک کنید.
اهمیت اندازه گیری پراکسید
عدد پراکسید به‌عنوان یک اندیکاتور حساس در کنترل کیفی روغن‌های خوراکی و صنعتی مطرح است. افزایش این عدد نشان‌دهنده کاهش کیفیت، آغاز فساد اکسیداتیو و در مواردی، خطرات سلامتی ناشی از مصرف روغن‌های کهنه است. آزمون اندازه گیری عدد پراکسید در تعیین ماندگاری محصول، ارزیابی شرایط نگهداری و تأیید فرآیندهای تصفیه و بسته‌بندی اهمیت حیاتی دارد. همچنین از نظر قانون‌گذاری و استانداردهای بین‌المللی، عدد پراکسید یکی از پارامترهای الزامی برای درج در برچسب‌گذاری کیفیت محصول است.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر متخصص، آزمون اندازه‌گیری عدد پراکسید را به روش تیتراسیون یدی برای نمونه‌های روغنی و چرب انجام می‌دهد میزان پراکسیدها یا هیدروپراکسیدهای موجود در نمونه اندازه‌گیری می‌شود که شاخصی دقیق از مرحله اولیه اکسیداسیون و فساد روغن به شمار می‌آید. به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین آزمایشگاه‌های همکار سازمان غذا و دارو با تأییدیه ISO 17025، نیکوفارمد توان ارائه خدمات قابل اعتماد در سطح ملی و بین المللی را داراست.