تست MIC-MBC چیست؟
تست MIC (Minimal Inhibitory Concentration) و MBC (Minimal Bactericidal Concentration) دو آزمون آزمایشگاهی هستند که برای ارزیابی اثرات ضدباکتریایی داروها و مواد ضد میکروبی استفاده میشوند. آزمون MIC-MBC بهطور خاص در تشخیص حساسیت باکتریها به آنتیبیوتیکها یا سایر مواد ضد میکروبی کاربرد دارند.
تست MIC (Minimal Inhibitory Concentration)
تست MIC، کمترین غلظت از یک ماده ضد میکروبی است که قادر به مهار رشد باکتریها در محیط کشت میباشد. به عبارت دیگر، MIC نشاندهنده پایینترین میزان آنتیبیوتیک یا ماده ضد میکروبی است که نمیگذارد باکتریها در یک مدت معین تکثیر شوند. این تست معمولاً بهصورت سری رقتها در لولههای آزمایش یا صفحههای میکروپلیت انجام میشود.
تست MBC (Minimal Bactericidal Concentration)
تست MBC، کمترین غلظت از یک ماده ضد میکروبی است که قادر به کشتن 99.9% از جمعیت باکتریها است. در واقع، در حالی که MIC نشاندهنده غلظت مهارکننده است، MBC غلظتی است که منجر به کشته شدن باکتریها میشود.
این تستها ابزارهای مهمی در میکروبیولوژی پزشکی، داروسازی، و تحقیقاتی هستند و برای ارزیابی اثرات درمانی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرند.
جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با نیکوفامد تماس بگیرید.
روش انجام تست MIC-MBC
برای انجام تستهای MIC (Minimal Inhibitory Concentration) و MBC (Minimal Bactericidal Concentration) به منظور ارزیابی اثرات ضدباکتریایی داروها یا ترکیبات ضد میکروبی، روشهای مشخصی وجود دارد. در ادامه، نحوه انجام این تستها را بهطور دقیق توضیح داده شده است:
روش انجام تست MIC
آمادهسازی باکتری
ابتدا باکتریهای هدف بهطور استاندارد در یک محیط کشت مناسب (مانند محیط کشت مایع Nutrient Broth یا Muller-Hinton Broth) کشت داده میشوند. باکتریها باید در مرحله لگاریتمی رشد قرار داشته باشند تا حساسیت به آنتیبیوتیک بهدرستی سنجیده شود.
آمادهسازی رقتهای مختلف آنتیبیوتیک
آنتیبیوتیک یا ماده ضد میکروبی را در محیط کشت مایع رقیق میکنند تا غلظتهای مختلف بهدست آید. این رقتها باید بهطور دقیق از کمترین غلظت ممکن (که معمولاً از ۰.۱۲۵ میکروگرم/میلیلیتر شروع میشود) تا بالاترین غلظت مناسب برای باکتریها آماده شوند.
انکوباسیون باکتریها
پس از اضافه کردن باکتریها به محیطهای حاوی غلظتهای مختلف آنتیبیوتیک، لولهها یا پلیتها به مدت ۱۸ تا ۲۴ ساعت در دمای ۳۵-۳۷ درجه سانتیگراد انکوبیت میشوند.
مشاهده رشد
پس از انکوباسیون، مشاهده میشود که در کدام غلظتها رشد باکتریها متوقف میشود. پایینترین غلظتی که در آن از رشد باکتریها جلوگیری میشود، MIC محسوب میشود.
تفسیر نتایج
اگر در یک رقت خاص رشد باکتری متوقف شد و در رقتهای پایینتر رشد دیده شد، غلظت آن رقت بهعنوان MIC گزارش میشود.
روش انجام تست MBC
انتخاب غلظت MIC
پس از انجام تست MIC و شناسایی غلظت مهارکننده، باید از محیطهایی که در آنها رشد باکتریها در MIC متوقف شده است، نمونهبرداری کنید.
انتقال به محیط کشت جدید
نمونههایی از محیطهای حاوی غلظتهای MIC به محیط کشت جدید (مثل Nutrient Agar یا Mueller-Hinton Agar) منتقل میشوند. این محیطها برای بررسی کشندگی آنتیبیوتیک استفاده میشوند.
انکوباسیون مجدد
سپس این نمونهها به مدت ۱۸ تا ۲۴ ساعت در دمای ۳۵-۳۷ درجه سانتیگراد انکوبیت میشوند.
بررسی کشت
پس از انکوباسیون، بررسی میشود که آیا باکتریها در محیط جدید رشد کردهاند یا نه. اگر در غلظت مشخصی از آنتیبیوتیک رشد باکتریها بهطور کامل متوقف شده باشد، آن غلظت بهعنوان MBC شناخته میشود.
تفسیر نتایج
پایینترین غلظتی که باعث کشته شدن ۹۹.۹٪ از باکتریها (یعنی عدم رشد آنها در محیط کشت جدید) میشود، MBC گزارش میشود.
برای آشنایی با انواع آزمون میکروبی کلیک کنید.
تفاوت بین MIC و MBC
تفاوت بین MIC (Minimal Inhibitory Concentration) و MBC (Minimal Bactericidal Concentration) در ماهیت عملکرد و هدف هر یک از این تستها در ارزیابی اثرات ضد میکروبی مواد است. در ادامه، به تفاوتهای کلیدی این دو مفهوم اشاره می کنیم.
MIC کمترین غلظت ماده ضد میکروبی است که رشد باکتریها را متوقف میکند. این تست نشان میدهد که باکتریها دیگر نمیتوانند تکثیر شوند، اما ممکن است هنوز زنده باشند.
MBC کمترین غلظت ماده ضد میکروبی است که 99.9% از جمعیت باکتریها را به طور کامل از بین میبرد. این تست مشخص میکند که باکتریها در آن غلظت کشته میشوند.
ماهیت اثر
MIC اثر بازدارنده دارد (Inhibitory)، به این معنا که ماده ضد میکروبی مانع رشد باکتریها میشود.
MBC اثر کشنده دارد (Bactericidal) و باکتریها را کاملاً از بین میبرد.
روش آزمایش
MIC رشد باکتریها در حضور غلظتهای مختلف آنتیبیوتیک بررسی میشود تا حداقل غلظتی که از رشد جلوگیری میکند، تعیین شود.
MBC پس از انجام تست MIC، محیطهای فاقد رشد باکتری به یک محیط کشت تازه منتقل میشوند تا مشخص شود آیا باکتریها زنده هستند یا نه.
نتایج
MIC فقط از رشد جلوگیری میکند؛ به همین دلیل ممکن است باکتریها همچنان زنده باشند و در صورت حذف ماده ضد میکروبی، دوباره رشد کنند.
MBC باکتریها را بهطور کامل میکشد، بنابراین پس از حذف ماده ضد میکروبی، باکتریها نمیتوانند دوباره رشد کنند.
کاربرد بالینی
MIC برای تعیین حساسیت یا مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیکها و انتخاب دوز مناسب دارو استفاده میشود. به عنوان مثال، داروهایی با MIC پایین معمولاً مؤثرتر هستند.
MBC برای شناسایی آنتیبیوتیکهایی که اثرات کشنده دارند (بهخصوص در عفونتهای جدی یا سیستم ایمنی ضعیف) استفاده میشود.
رابطه بین MIC و MBC
در برخی موارد، MIC و MBC نزدیک به یکدیگر هستند (یعنی غلظت بازدارنده تقریباً برابر با غلظت کشنده است)، که نشاندهنده اثر باکتریکُشی دارو است.
اگر فاصله بین MIC و MBC زیاد باشد، معمولاً نشاندهنده این است که دارو اثر بازدارنده دارد و برای کشتن کامل باکتریها نیاز به غلظت بالاتری است.
برای مثال
فرض کنید یک آنتیبیوتیک دارید:
MIC = 4 µg/ml: در این غلظت، باکتری دیگر رشد نمیکند، اما هنوز ممکن است زنده باشد.
MBC = 16 µg/ml: در این غلظت، 99.9% از باکتریها کشته میشوند.
به طورخلاصه
MIC: حداقل غلظت برای توقف رشد.
MBC: حداقل غلظت برای کشتن باکتری.
شناخت این دو پارامتر به پزشکان و محققان کمک میکند تا بهترین آنتیبیوتیک و دوز مناسب را برای درمان انتخاب کنند.
برای آشنایی با آزمون اندوتوکسین کلیک کنید.
کاربردهای آزمون MIC-MBC
MIC (حداقل غلظت مهاری) و MBC (حداقل غلظت کشنده) ابزارهای حیاتی در میکروبیولوژی بالینی و تحقیقاتی هستند که برای ارزیابی اثرات ضدباکتریایی آنتیبیوتیکها و ترکیبات ضد میکروبی استفاده میشوند. هر یک از این تستها کاربردهای خاص و مهمی دارند که در ادامه به تفکیک توضیح داده شده است:
کاربردهای MIC
تعیین حساسیت یا مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیکها
MIC به پزشکان کمک میکند تا بفهمند یک باکتری خاص نسبت به یک آنتیبیوتیک حساس است یا مقاوم. این موضوع نقش کلیدی در انتخاب آنتیبیوتیک مناسب دارد.
انتخاب دوز مناسب آنتیبیوتیک
دانستن مقدار MIC به پزشکان امکان میدهد دوز بهینهای از دارو را تجویز کنند که هم موثر باشد و هم از بروز عوارض جانبی یا مقاومت دارویی جلوگیری کند.
مطالعات مقایسهای اثرگذاری داروها
در تحقیقات دارویی، MIC برای مقایسه اثرات ضد میکروبی آنتیبیوتیکهای مختلف یا ارزیابی اثربخشی ترکیبات جدید به کار میرود.
مدیریت مقاومت آنتیبیوتیکی
از MIC برای شناسایی باکتریهای مقاوم و مدیریت مصرف منطقی آنتیبیوتیکها استفاده میشود تا از گسترش مقاومت جلوگیری شود.
تحقیقات در زمینه همافزایی داروها
در بررسی اثر ترکیبی چند دارو (synergy testing)، MIC به عنوان شاخصی برای تعیین اثربخشی داروهای ترکیبی استفاده میشود.
کاربردهای MBC
ارزیابی اثر باکتریکشی آنتیبیوتیکها
MBC مشخص میکند که آیا یک آنتیبیوتیک فقط رشد باکتری را مهار میکند (Bacteriostatic) یا آنها را بهطور کامل از بین میبرد (Bactericidal). این اطلاعات برای انتخاب درمانهای خاص بسیار مهم است.
درمان عفونتهای شدید یا بیماران با سیستم ایمنی ضعیف
در بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران سرطانی، افراد مبتلا به HIV یا بیماران پیوندی)، آنتیبیوتیکهایی با اثر کشنده (بر اساس MBC) ترجیح داده میشوند.
تشخیص کیفیت آنتیبیوتیک
در تحقیقات داروسازی، MBC بهعنوان یکی از شاخصها برای ارزیابی کارایی ترکیبات ضد میکروبی استفاده میشود.
طراحی استراتژیهای ضد میکروبی
برای عفونتهایی مانند اندوکاردیت یا عفونتهای ناشی از باکتریهای با بیوفیلم، MBC کمک میکند تا دارویی انتخاب شود که بتواند باکتریها را بهطور کامل از بین ببرد.
تشخیص حد کشندگی مواد ضدعفونیکننده
MBC برای ارزیابی اثربخشی مواد ضدعفونیکننده یا ترکیبات ضد میکروبی صنعتی نیز استفاده میشود.
آزمایشگاه همکار نیکوفارمد با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص، خدمات انجام تستهای MIC (حداقل غلظت مهاری) و MBC (حداقل غلظت کشنده) را ارائه میدهد. این آزمایشگاه بهعنوان یکی از مراکز معتبر در حوزه تحقیقات میکروبیولوژی و ارزیابی اثرات ضد میکروبی، به شناسایی حساسیت یا مقاومت میکروارگانیسمها نسبت به آنتیبیوتیکها و مواد ضد میکروبی میپردازد. نتایج دقیق این تستها برای تولید و بهینهسازی داروها، انتخاب درمانهای مؤثر، و مدیریت مقاومت آنتیبیوتیکی اهمیت ویژهای دارد.